Điều Tiết Mắt Là Gì? Những Kiến Thức Cần Biết Để Tránh Mỏi Mắt Và Suy Giảm Thị Lực
Trong thời đại công nghệ số, đôi mắt của chúng ta phải làm việc liên tục để thích nghi với nhịp sống hiện đại – từ nhìn màn hình máy tính, điện thoại đến đọc tài liệu hay làm việc chi tiết trong thời gian dài. Ít ai biết rằng, phía sau khả năng “bắt nét” linh hoạt đó là cả một cơ chế phức tạp gọi là sự điều tiết của mắt. Nếu quá trình này bị rối loạn hoặc hoạt động quá mức, sẽ dẫn đến hàng loạt vấn đề như mỏi mắt, đau đầu, nhìn mờ… và lâu dài có thể ảnh hưởng đến thị lực. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ: Điều tiết mắt là gì? Diễn ra như thế nào? Và làm sao để bảo vệ mắt khỏi tình trạng điều tiết quá sức?
1. Điều tiết của mắt là như thế nào?
Sự điều tiết của mắt là sự thay đổi độ cong các mặt của thể thủy tinh (dẫn đến sự thay đổi tiêu cự của thấu kính) để giữ cho ảnh của vật hiện rõ trên võng mạc vùng hoàng điểm. Để có thể nhìn được vật ở gần, mắt chúng ta phải điều tiết, cơ chế này giống như chức năng điều chỉnh trong máy ảnh. Sự điều tiết này liên tục diễn ra cho đến khi chúng ta nhắm mắt.
2. Điều tiết do bộ phận nào trong mắt đảm nhận?
- Khả năng điều tiết của mắt, giúp chúng ta nhìn rõ các vật ở xa và gần, được đảm nhận bởi thể mi (cơ thể mi) và thủy tinh thể. Thể mi, một nhóm cơ trơn, co bóp để thay đổi hình dạng của thủy tinh thể, giúp thủy tinh thể thay đổi tiêu cự và điều chỉnh hình ảnh lên võng mạc.

*** Cụ thể hơn:
+ Thể mi:
.Khi nhìn gần, thể mi co lại, làm dây chằng treo thủy tinh thể trùng xuống, khiến thủy tinh thể phồng lên, tăng độ cong và khả năng hội tụ. Khi nhìn xa, thể mi giãn ra, làm dây chằng căng lên, khiến thủy tinh thể xẹp xuống, giảm độ cong và khả năng hội tụ.
+Thủy tinh thể:
.Nằm ngay sau mống mắt, có vai trò như một thấu kính hội tụ, giúp tập trung ánh sáng lên võng mạc. Sự thay đổi độ cong của thủy tinh thể, do thể mi điều khiển, cho phép mắt nhìn rõ các vật ở các khoảng cách khác nhau.
- Ngoài ra, đồng tử cũng có vai trò trong việc điều tiết, tuy không trực tiếp thay đổi tiêu cự như thể mi và thủy tinh thể. Đồng tử có thể co lại để giảm lượng ánh sáng vào mắt khi nhìn gần hoặc trong ánh sáng mạnh, và giãn ra khi nhìn xa hoặc trong ánh sáng yếu.
3. Bị cận thị nhìn xa mắt có điều tiết không?
.jpg)
Người bị cận thị khi nhìn xa thường thấy mờ, nhưng không phải vì mắt điều tiết không đủ mà do hình ảnh hội tụ trước võng mạc – đây là đặc điểm cấu trúc của mắt cận. Khi nhìn xa, mắt ở trạng thái thả lỏng và không cần điều tiết. Tuy nhiên, do tia sáng không hội tụ đúng vị trí trên võng mạc nên hình ảnh vẫn bị mờ. Việc đeo kính cận giúp điều chỉnh điểm hội tụ về đúng võng mạc, từ đó cải thiện thị lực khi nhìn xa mà không cần mắt phải điều tiết thêm. Ngược lại, khi nhìn gần, người cận thị có thể thấy rõ hơn mà không cần đeo kính vì lúc này hình ảnh hội tụ gần đúng hoặc ngay trên võng mạc.
4. Khi nào thì mắt luôn phải điều tiết?
👁️ ĐỐI VỚI NGƯỜI BỊ CẬN THỊ – Khi nào mắt phải điều tiết?
Cận thị là tật khúc xạ do trục nhãn cầu dài hoặc công suất hội tụ của mắt lớn hơn bình thường, làm cho hình ảnh của vật ở xa hội tụ trước võng mạc khi mắt ở trạng thái không điều tiết.
– Khi người cận thị nhìn xa mà không đeo kính, mắt không điều tiết, những hình ảnh vẫn bị mờ vì không thể tự “giãn ra” để đẩy hình ảnh về võng mạc.-> Để nhìn rõ phải đeo kính phân kỳ đã được chỉnh độ khúc xạ phù hợp.
– Khi nhìn gần mà không đeo kính, mắt không cần điều tiết hoặc chỉ điều tiết rất ít vì mắt cận vốn đã tự hội tụ hình ảnh ở trên võng mạc. Đây là lý do vì sao người cận thị nhìn gần rõ.
– Tuy nhiên, khi đeo kính cận và nhìn gần, do kính đã điều chỉnh hình ảnh về đúng võng mạc, nên để nhìn gần, mắt phải điều tiết bình thường giống như mắt không tật khúc xạ.
– Ngoài ra, khi nhìn ở khoảng cách quá gần (dưới 20cm), mắt vẫn phải tăng điều tiết do yêu cầu hội tụ lớn, bất kể có tật khúc xạ hay không.
👁️ ĐỐI VỚI NGƯỜI BỊ VIỄN THỊ – Khi nào mắt phải điều tiết?
Viễn thị là tật khúc xạ trong đó trục nhãn cầu ngắn hoặc công suất hội tụ của mắt yếu hơn bình thường, khiến hình ảnh của vật ở xa hội tụ phía sau võng mạc khi mắt ở trạng thái không điều tiết.
– Khi người viễn thị nhìn xa mà không đeo kính, mắt phải điều tiết nhẹ để kéo hình ảnh từ phía sau võng mạc về đúng võng mạc.
– Khi nhìn gần không đeo kính, mắt phải điều tiết mạnh hơn nữa, vì đã điều tiết để nhìn xa rồi, nay lại phải thêm điều tiết cho khoảng gần → rất dễ gây mỏi mắt, nhức đầu, đặc biệt là ở trẻ em hoặc người làm việc gần liên tục.
– Khi đeo kính viễn thị, mắt vẫn cần điều tiết khi nhìn gần, nhưng với mức độ nhẹ hơn, do kính đã hỗ trợ một phần công suất hội tụ cần thiết.
5. Khi nào nhìn gần mắt không phải điều tiết mà được thả lỏng?
.jpg)
- Người có tật khúc xạ cận thị và không mang kính khi nhìn gần.
Cận thị hình ảnh hội tụ trước võng mạc, vậy nên khi người cận thị nhìn một vật ở khoảng cách gần và KHÔNG hỗ trợ kính, nếu vật ở khoảng cách phù hợp với độ cận thì mắt không cần điều tiết và được thả lỏng mà nhìn rõ.
- Người lão thị khi mang kính đọc sách
Người 40 tuổi khi nhìn gần vẫn phải điều tiết, nhưng điều tiết yếu đi → thường phải nhờ đến kính lão để giảm gánh nặng điều tiết và nhìn rõ hơn.
✔️ Kính lão là công cụ hỗ trợ điều tiết cho người từ 40 tuổi trở lên, giúp giảm hoặc loại bỏ nhu cầu điều tiết của mắt khi nhìn gần.
🧠 Chính vì thế, người 40+ nếu đeo kính lão đúng độ thì mắt được nghỉ ngơi và thả lỏng khi làm việc gần.
- Sử dụng tròng kính giảm điều tiết mắt
Với cấu tạo đặc biệt, tròng kính giảm điều tiết mắt giúp mắt thả lỏng và thoải mái hơn khi nhìn gần. Nhưng tròng kính này chỉ hỗ trợ một phần, bên cạnh đó cần phải kết hợp với việc khoảng cách nhìn và thường xuyên nhìn ra xa.
6. Điều tiết nhiều, quá mức gây ra tình trạng khó chịu gì?
Khi mắt phải điều tiết liên tục và quá mức trong thời gian dài, sẽ dễ dẫn đến tình trạng căng thẳng điều tiết – một vấn đề phổ biến nhưng thường bị bỏ qua trong chăm sóc thị lực hằng ngày. Căng thẳng điều tiết gây ra nhiều biểu hiện khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và hiệu suất làm việc.
⚠️ Triệu chứng thường gặp khi căng thẳng điều tiết:
Mỏi mắt:
Cảm giác nặng mắt, nhức trong hoặc quanh hốc mắt do cơ điều tiết hoạt động liên tục.
Đau đầu:
Cơn đau thường xuất hiện ở vùng trán hoặc hai bên thái dương, đặc biệt sau thời gian dài tập trung nhìn gần.
Nhìn mờ khi thay đổi khoảng cách nhìn:
Sau khi nhìn gần quá lâu, chuyển sang nhìn xa có thể bị mờ trong vài giây đến vài phút.
Chóng mặt, buồn nôn nhẹ:
Xuất hiện khi mắt làm việc quá sức trong môi trường ánh sáng không phù hợp, gây rối loạn phối hợp giữa thị lực và tư thế.
📌 Nguyên nhân gây căng thẳng điều tiết:
Đọc sách, sử dụng điện thoại, máy tính quá lâu mà không nghỉ ngơi.
Sử dụng kính không đúng độ hoặc không đeo kính khi cần thiết.
Làm việc trong điều kiện ánh sáng không phù hợp.
Tư thế ngồi không đúng, khoảng cách nhìn không hợp lý.
✅ Cách khắc phục hiệu quả:
Cho mắt nghỉ định kỳ theo quy tắc 20-20-20:
Cứ sau 20 phút nhìn gần, hãy nhìn vật ở khoảng cách 20 feet (khoảng 6m) trong ít nhất 20 giây.
Đảm bảo ánh sáng phù hợp:
Không làm việc trong môi trường quá tối hoặc chói sáng. Ánh sáng nên đều và dịu cho mắt.
Điều chỉnh khoảng cách và tư thế làm việc:
Ngồi thẳng, giữ khoảng cách từ mắt đến màn hình hoặc sách khoảng 30–40cm.
Kiểm tra thị lực định kỳ:
Giúp phát hiện sớm các vấn đề về mắt và điều chỉnh kính đúng độ nếu cần.
👉 Lời khuyên: Đừng đợi đến khi mắt có vấn đề mới bắt đầu quan tâm. Bảo vệ mắt là chăm sóc sức khỏe lâu dài – nhất là trong thời đại công nghệ ngày càng phổ biến như hiện nay.
- DỊCH VỤ SỬA MẮT KÍNH MIỄN PHÍ TẠI MẮT KÍNH THÀNH TÀI (22.08.2025)
- Mờ Mắt Sau Khi Đau Mắt Đỏ: Nguyên Nhân và Cách Xử Lý (24.07.2025)
- THỊ LỰC GIẢM BẤT THƯỜNG? ĐỪNG BỎ QUA 5 BỆNH NỀN NGUY HIỂM SAU! (10.07.2025)
- NHỮNG NGUYÊN NHÂN KHIẾN MẮT TRẺ TĂNG ĐỘ NHANH HƠN Ở TRẺ MÀ PHỤ HUYNH NÊN LƯU Ý (11.06.2025)
- ĐEO KÍNH BỊ TRẦY XƯỚC CÓ SAO KHÔNG? (29.05.2025)
- NHỮNG LÍ DO SAU ĐÂY BẠN NÊN ĐI THAY TRÒNG KÍNH MỚI (27.05.2025)
- CẢNH BÁO! NHÌN MỜ ĐỘT NGỘT CÓ THỂ LÀ DẤU HIỆU CỦA BỆNH LÝ NGUY HIỂM (15.05.2025)
- NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP KHI TỰ CHĂM SÓC MẮT (07.05.2025)
- Phát Hiện Sớm U Hốc Mắt – Bảo Vệ Thị Lực Của Bạn (24.04.2025)
- ĐEO KÍNH ÁP TRÒNG TRONG NHÀ VỆ SINH CÓ HẠI NHƯ NÀO? (17.04.2025)


Gọi điện
SMS
Chỉ Đường